it giet oan

It giet aon. Na een maand hard werken om Heerenleed klaar te stomen voor een nieuwe zeereis naar de Oostzee gaan we nu toch echt vertrekken. Dat had nogal wat voeten in de aarde, omdat het lang geleden was dat we een langere zeereis met het schip maakten. Dan merk je dat er heel wat zaken niet meer op orde zijn, en dat moet wel.

Zo heb je een aantal veiligheidszaken die verstandig zijn om te hebben. Ik noem de veiligheidsbanden die over dek lopen en waar je je met een harnas – tegenwoordig in het reddingsvest geïntegreerd – aan kunt vastklikken zodat je aan het schip gezekerd bent als je aan dek moet. We hebben Heerenleed met een actieve AIS uitgerust (voor leken: een aan de GPS gekoppeld apparaat dat een signaal uitzendt waarmee andere schepen zien waar we varen en met welke koers en snelheid). De reddingsboeien hangen weer aan de zeereling en Nouds reddingsvest was aan een nieuwe CO2-cilinder toe. Dan nog een aantal ‘domme’ klussen zoals het zeevast bevestigen van de wasmachine, want je wilt niet dat die op zee gaat rondstuiteren. Het vast inbouwen van de Raspberries waarom de navigatieprogramma’s draaien was ook nog een puzzel, maar we hadden een gat in het schot boven de kaartentafel waar vroeger de cd-wisselaar woonde, en dat hebben we nu op een goede manier kunnen vullen.

Comfort

Voor het comfort hebben we een nieuwe kuip’tent’ op de verlanglijst gezet. Dat zijn eigenlijk drie canvas ‘wanden’ met plastic ruiten erin, waarmee we de kuip kunnen afsluiten van weer en wind. Een dak boven de kuip hebben we al. Vooral voor nachttochten is dat erg prettig, want ook in de zomer blijft het ‘s nachts koud op zee. Noud is met die ‘tent’ een paar weken bezig geweest, maar uiteindelijk begaven zowel de elektrische als de handnaaimachine het, en het was te kort dag om nog te kunnen hopen op tijdige reparatie. Dus we hadden ons al verzoend met het niet hebben van de tent, totdat ik een klusje moest doen met mijn goede oude handapparaat dat officieel ‘speedy stitcher’ wordt genoemd. Een houten klos met daarin een zware machine-naald, waarmee je steek voor steek een stiksel met onder- en bovendraad kunt maken. Daarmee hebben we vandaag de tent toch kunnen afmaken. De schoonheidsprijs verdient hij niet, maar functioneel is hij wel en we zijn blij dat we hem hebben. We moeten hem nog afwerken en dan komt er wel een keer een foto.

Ik kan nog wel even doorgaan maar ga er maar van uit dat we gewoon een maand lang hebben lopen stressen om alles klaar te krijgen. Sommige onderdelen zullen in de loop van de komende tijd vast nog wel naar voren komen. Voor nu zijn we ‘klaar’ tussen aanhalingstekens, want aan boord ben je eigenlijk nooit klaar. Maar als je blijft liggen tot er geen kluslijst meer is kom je nooit weg.

Oostzee

Ons reisdoel is dus de Oostzee, waar we van plan zijn om in elk geval een stuk kust van Noord-Duitsland willen bezoeken, de voormalige DDR-kust, die op veel plekken aan de bouwwoede van de jaren 70 en 80 is ontkomen en nog behoorlijk onbedorven is. We hebben wel wat meer op de verlanglijst staan, maar, zoals dat gaat met zeereizen, je bent afhankelijk van weer en wind en dat zijn factoren die we niet kunnen beïnvloeden.

Duitse Bocht

Voor een reis naar de Oostzee moeten we natuurlijk eerst de Duitse Bocht ‘tackelen´, en we hebben na wekenlang oostenwind nu een weergaatje met westelijke wind. Daar gaan we de komende dagen gebruik van proberen te maken. Abonneer je – als je dat nog niet gedaan hebt – op het blog van heerenleed.com om ons te volgen op onze reis. Dat kan onderaan de pagina door je email-adres in te vullen. Onze internetmogelijkheden onderweg zijn zoals het er nu uitziet heel beperkt, dus we maken gebruik van de WiFi´s die we onderweg tegenkomen. Ik weet dat sommigen van jullie het erg leuk vinden om individueel op de hoogte te worden gehouden, maar het lijkt erop dat dat er niet inzit en zal moeten wachten tot we weer terug zijn.

Real-time volgen

Ik zei al dat we een actieve AIS aan boord hebben. Daarmee kun je ons ook aan de wal volgen, niet altijd real-time omdat ons signaal voor walstations eerst in een database moet worden verwerkt. Je beste kans is de website van Marinetraffic. Zoek naar Heerenleed en je vindt ons zo. Je kunt ook kijken op het MMSI-nummer: 244386752. Mocht er geen bekende positie verschijnen, niet meteen zorgen maken want als we stilliggen zetten we hem vaak uit om accustroom te sparen. Dan verschijnt er een positie die ouder is. Ook als we te ver weg zijn van een walstation komt de positie niet op het internet in de kaart.

Het zeegat uit!

En dan is het zover. Na een paar dagen in Leeuwarden komt Zeger aan boord. Er moet nog het een en ander worden bijgeregeld aan de uitlijning van motor en schroefas, en dat doet hij nog donderdag 22 juni voor vertrek. De windverwachtingen van Windy worden met argusogen in de gaten gehouden en het ziet ernaar uit dat er een mooi ruim weergaatje zit vanaf vrijdag tot en met zondag. De wind komt dan weg uit de oosthoek en gaat naar noordwest, later zuidwest en zelfs zuid voordat een depressie het weer in de Duitse Bocht gaat beïnvloeden. Op vrijdagmorgen nog even water tanken en om 9 uur door de Noorderbrug in Leeuwarden. Na een uurtje of drie motoren zijn we in Dokkum. Onderweg komen we natuurlijk langs Bartlehiem, met het beroemde brugje. Zeger is niet helemaal tevreden over de uitlijning van de motor dus we gaan aan de speciale zeiljachtensteiger in Dokkum liggen en Zeger verbetert het één en ander. Dan door via Dokkumer Nieuwe Zijlen en tenslotte door de sluis van Lauwersoog. Er staat een redelijk dikke noordwester, en bij afgaand tij hebben we flinke kuilen in het Westgat. Maar de voorspelling is dat de wind gaat afzwakken, zoals te zien is aan de droogvallende platbodems op het Wad onder Ameland. Omdat het toch een flink stuk motoren is zetten we nog geen zeil. We hopen dat het buiten het Westgat wat rustiger wordt en dat we daar zeil kunnen zetten. Het pakt ietsje anders uit.

Geen JoHo.

Als we bij de uiterton zijn hijsen we de bezaan alvast en daarna moet het grootzeil omhoog. Maar Heerenleed is een hobbelpaard op deze zee en het staaldraad val van het grootzeil slingert zich om het stoomlicht en om het deklicht, aan de voorkant van de mast. Die zitten boven de zalingen, en wat we ook proberen, we krijgen hem met geen mogelijkheid vrij zonder iemand de mast in te hijsen. Dat is op deze zee geen optie. Dus we roepen niet ‘JoHo, het zeegat uit’. Het is meer JoJo. We rollen de genua uit maar het is duidelijk dat de wind intussen is ingekakt en we veel te weinig voortgang gaan maken onder zeil, met of zonder grootzeil. Dus we rollen de genua weer in en motoren met 1300 toeren en een snelheid door het water van 5,6 à 5,7 knopen. Zonder wind is de oude zeegang nog irritant aanwezig en we rollen verschrikkelijk, ondanks de strak gezette bezaan die als slingerzeil zou moeten dienen.

We zetten de kuiptent aan bakboord en aan de achterkant, zodat de bries, die naarmate het later wordt ook killer blijkt, niet binnenkomt. Die ‘tent’ bleek een geweldig nuttige tijdsinvestering, want het bleef aangenaam in de nu heel ,beschutte kuip. We draaien een beetje ‘random’ wachtschema, maar omdat ik meestal later op blijf dan de anderen ga ik vroeg in de avond proberen wat te slapen en Zeger heeft wacht. Noud zorgt voor gezelschap en zorgt voor de inwendige mens van tijd tot tijd. Van slapen lijkt niets terecht te komen. Ik heb me tussen alle beschikbare kussens verschanst, maar af en toe rolde ik bijna uit de kooi. Toch moet ik wel wat geslapen hebben, want om middernacht word ik redelijk fit wakker. Zeger gaat te kooi en Noud houdt mij nog een uurtje gezelschap, maar van mij mag hij gaan slapen. De Raspberry Pi´s zorgen voor een vlekkeloze navigatie, veel scheepvaart komt niet in de buurt en zo rollen we door de nacht. Het is om twaalf uur nét niet helemaal pikdonker, en zo blijft het, tot om een uur of drie de noordoostelijke hemel alweer lichter wordt. De motor draait prachtig en de stuurautomaat doet zijn werk zoals het moet. Dus afgezien van kijken naar eventuele scheepvaart is de wacht rustig. Er is een mooie zonsondergang en een mooie zonsopgang. Afgezien van het passeren van het windmolenpark boven Borkum komen we tussen die twee niks tegen. Zoals ik ooit las in een Brits zeilverhaal: ‘uneventful at sea is good! Je kunt ook zeggen: een saaie passage is een goede passage.

Tegen vijf uur komt Zeger weer naar boven. We zijn intussen toe aan het oversteken van de Jade- en Wesermonding waar meestal druk scheepvaartverkeer is. Gezien een aantal voor anker liggende schepen stelt Zeger een paar nieuwe waypoints in zodat we zuidelijk van de drukte passeren. Voor mij tijd om de kooi weer op te zoeken. Het ‘licht’ gaat meteen uit en ik slaap tot half tien. Als ik boven kom zijn we al bezig de Elbe op te varen. De akelige deining is er nog altijd, en die blijft ook totdat we bij Scharhörn en Neuwerk meer onder het land komen. De grote zeevaart komt hier dicht langs en als je niet tussen de bakens en de tonnen op het ‘fietspad’ blijft, een soort nevengeul voor kleine schepen, dan krijg je via de VHF op je donder van Cuxhafen Traffic, en daar waren wij getuige van. We zijn iets te vroeg in het tij en moeten een uurtje of twee tegen een dikke twee knoop eb opboksen, maar om vier uur liggen we voor het sluizencomplex van Brunsbüttel en om half vijf worden we geschut.

Brunsbüttel

Meteen na de sluis ligt aan bakboord een haventje, waar we afmeren voor de nacht. We zijn er aan toe. Het is er een bedrijvigheid van belang, we liggen pal naast de grote sluiskolk en enorme zeeschepen varen op vijf meter langs ons heen, gelukkig zijn we van het gescheiden door een stevig remmingwerk. We lezen dat we tussen 6 en 8 aan boord te zijn, want dan komt de havenmeester het liggeld innen. Dat gebeurt, en we zijn aangenaam verrast door de lage som van maar €10 voor de nacht. Stroom en water zijn er aan onze steiger niet, maar we hebben van beide voldoende. Hier hadden we ook de kanaalrechten voor het Nord-Ostseekanal kunnen betalen, maar Noud had dat al online gedaan. De code die ons is toegestuurd wordt nagekeken door de havenmeester en dat is dat.

Noord-Oostzeeekanaal

We vertrekken niet te vroeg, want we willen eerst het grootzeilval vrijmaken en hijsen Noud de mast in in zijn bootsmanssttoeltje, dat na al die jaren zijn geld wel heeft opgebracht. Het val is zo los, maar hij spant ook een dwarslijn ter hoogte van het stoomlicht tussen de beide hoofdwanten,, om te voorkomen dat het val zich in de toekomst weer om het stoomlicht kan vasthaken. Als dat gedaan is worden motor en keerkoppeling gecheckt op olieverbruik of – verlies, en beide stonden keurig op niveau. We gaan naar Rendsburg vandaag, dat lijkt ons wel genoeg. De tocht door het kanaal is niet erg opwindend, maar af en toe zien we wel indrukwekkend hoge oude bruggen en zeeschepen, waarbij het Amerikaanse opleidingsschiep State of Maine er door haar statige schoonheid uitspringt. Bij Rendsburg zien we één van de laatste echte bezienswaardigheden van het kanaal: een aan staalkabels hangend veer wat beide oevers met elkaar verbindt. Er zijn er veel meer geweest, maar deze is de laatste die nog bewaard gebleven is.

Dan varen we de de Obereidersee op bij Rendsburg en maken vast in de Rendsburg Yacht Hafen. Vanaf morgen zit de Oostzee in het verhaal en beginnen we een nieuw hoofdstuk. Maar voor het zover is maken we toch nog maar even een wandeling door het centrum van de stad, die een paar verbazend mooie hoekjes heeft.